De TOjuli eis; wat houdt het in en hoe kunt u er aan voldoen?

Per 1 januari 2021 is de EPC (Energie Prestatie Coëfficiënt) vervangen door de BENG eisen. Alle nieuwbouw, zowel woningbouw als utiliteitsbouw, moeten voldoen aan deze nieuwe eisen.

• Hier leest u alles over de overgang van EPC naar BENG.
• Hier kunt u meer lezen over de BENG-vereisten.

Naast de BENG-eisen die vanaf 1 januari gelden is er ook nog een aanvullende eis bijgekomen: de TOjuli. Over deze eis vertellen we u graag meer.

Waarom TOjuli?

Een nieuwbouwwoning moet voldoen aan de BENG-1, BENG-2 en BENG-3 eisen. Maar, zelfs als aan al deze eisen wordt voldaan kunnen er in de zomer problemen optreden: oververhitting. Dat is de reden dat de nieuwbouw niet alleen aan de BENG-eisen moet voldoen, maar ook aan de TOjuli eis. TOjuli staat voor: TemperatuurOverschrijding juli.

Het probleem van oververhitting

Oververhitting van woningen is een opkomende uitdaging. Hoe dat nu eigenlijk komt? We onderscheiden twee verschillende oorzaken:

• We hebben te maken met een klimaatverandering. De gemiddelde temperatuur in Nederland stijgt, net als het aantal warme en tropische dagen
• De woningen die we bouwen zijn steeds beter geïsoleerd en steeds energiezuiniger. Dit zorgt ervoor dat zonnestralen binnendringen, maar niet meer kunnen ontsnappen. Dit zorgt dat gebouwen en woningen opwarmen.

De TOjuli waarde

De vergunning voor het bouwen kan pas worden verkregen nadat de plannen aan beide eisen voldoen. De BENG-eisen kunt u hier terugvinden. 

De TOjuli waarde en berekening

De TOjuli eis wordt uitgedrukt in een getal. Dit getal geeft het risico aan op temperatuuroverschrijding en wordt bepaald aan de hand van de koelbehoefte in de maand juli. Het getal wordt berekend met rekenmethodiek NTA-8800 (BENG-rekenmethodiek).

De berekening van TOjuli

TOjuli (in K) = koudebehoefte (Qc in kWh) x 1.000 / warmteoverdrachtscoëfficiënt transmissie en ventilatie (Hc in W/K) * 744 uur.

Bij het berekenen van de TOjuli waarde wordt de koudebehoefte (gedefinieerd als Qc) gebruikt als indicatie voor overtollige warmte. De koudebehoefte is gelijk aan het verschil tussen de warmtewinst en het warmteverlies. Om de TOjuli te berekenen wordt de koudebehoefte gedeeld door de warmteoverdrachtscoëfficiënt transmissie en ventilatie en de lengte van de maand juli in uren.

De TOjuli grenswaarde

Bij het TOjuli getal geldt: des te hoger het getal, des te groter het risico is op temperatuuroverschrijding. De definitieve grenswaarde van de TOjuli waarde is vastgesteld op 1,20.

Voor iedere gevelvlak van een woning wordt de TOjuli waarde berekend. Bij de nieuwbouw van tussenwoningen heeft u dus te maken met twee TOjuli uitkomsten en bij bijvoorbeeld een hoekwoning met drie uitkomsten. 

• Bij een TOjuli waarde van 0 – 1 → deze waarde geeft aan dat de kans zeer aannemelijk is dat de opwarming van de woning in de zomer beperkt kan worden.
• Bij een TOjuli waarde van 1 en hoger → bij deze waarde ligt een aanpassing van het nieuwbouwplan voor de hand. 

Bij het berekenen van de TOjuli waarde met de rekenmethodiek NTA-8800 wordt gebruik gemaakt van gemiddelden. Een piek in de buitentemperatuur, verschillen tussen ruimtes in huis, etc. komen niet tot uitdrukking. De uitkomst van de berekening is dan ook een globale indicatie. 

De GTO waarde en berekening

Omdat de TOjuli een indicatie getal is, mag er ook worden gekozen voor een uitgebreide simulatieberekening (GTO-berekening – gewogen temperatuur overschrijding).  Bij deze berekening wordt de mate van discomfort per uur bepaald. Een groter discomfort telt zwaarder mee dan een lichter discomfort. Het berekenen van de GTO kost veel tijd en daarmee ook veel geld. Daarom wordt de TOjuli waarde vrijwel altijd als eerste berekend, tegelijk met de BENG-eisen. Wanneer deze waarde de grenswaarde overschrijdt, kan er gekozen worden om alsnog de GTO te berekenen. Wanneer de GTO waarde kleiner of gelijk aan 450 uur blijkt te zijn kan de vergunning voor de bouw alsnog worden verleend. 

Het voordeel van een GTO-berekening ten opzichte van de TOjuli berekening is dat het helpt bij het verkrijgen van inzicht in de warmte dynamiek van een woning. De GTO-berekening biedt aanknopingspunten voor maatregelen om het comfort in zomermaanden te verhogen.

TOjuli gevolgen voor de bouw

Vanaf 1 januari 2021 mag een omgevingsvergunning alleen worden verleend bij een TOjuli waarde van 1,20 of lager of bij < 450 GTO-uren.  Een woning met een actief koelsysteem krijgt automatisch de TOjuli waarde van 0,0 mee. 

Om aan te kunnen tonen dat een bouwplan voldoet aan de BENG-eisen en aan de TOjuli eis worden alle gegevens eenmalig ingevoerd in het rekensysteem. De TOjuli waarde berekenen levert dan ook geen aanvullend werk op. 

Hoe zorgt u voor een lage TOjuli?

Aandacht voor het comfort in de zomer is noodzakelijk bij het ontwerp en bij de bouw van woningen. Dit comfort gaat samen met een lage TOjuli. Er dragen verschillende factoren en maatregelen bij aan de realisatie van dit comfort. Dit zijn zowel actieve als passieve maatregelen:

• Het voorkomen dat teveel warmte een woning binnenkomt.
• Overmatige warmte wegventileren.
• Actief koelen.
• Passief koelen. 

De actieve maatregelen om temperatuuroverschrijding te beperken kunnen problemen opleveren bij de BENG-eisen. Actieve koeling gaat bijvoorbeeld ten koste van de energieprestatie van een woning. Passieve maatregelen hebben dan ook de voorkeur bij de temperatuurbeheersing. 

Een passieve maatregel is het tegenhouden van warmte. Dit kan zeer effectief worden gedaan doormiddel van bedienbare buitenzonwering, screens, rolluiken en zonwerend glas. 

Advies om wel te doen:

• zo vroeg mogelijk het risico op temperatuuroverschrijding berekenen.
• de keuze voor glas en de indeling van de woning afstemmen op de zon.
• in het ontwerp de passieve maatregelen, zoals buitenzonwering, meenemen.

Advies om niet te doen:

• alleen gebruik willen maken van actieve maatregelen zoals airco → dit kan de temperatuuroverschrijding wel wegnemen, maar dit zorgt voor problemen bij het voldoen aan de BENG-2 eisen.

De rol van zonwering bij TOjuli

Om een gunstige TOjuli waarde te behalen kan er aan meerdere knoppen gedraaid worden. Buitenzonwering en zomernachtventilatie zijn de grootste TOjuli remmers. SunCircle weet als expert in zonwering precies hoe deze zonwering het beste ingezet kan worden voor optimaal resultaat.

1. (Rits)screens zijn effectieve buitenzonwering voor de west en oostgevel. 
2. Op de zuidkant kan een uitvalscherm effectief zijn om oververhitting tegen te gaan. 

Hoe zonwering oververhitting tegen gaat

Door de zon te weren wordt ook de warmte geweerd. Neergelaten zonwering zorgt overdag dus dat de warmte van de zon buiten blijft. Dit is ook de reden dat buitenzonwering effectiever is dan binnenzonwering als het gaat om warmte bestrijding. Wanneer de zon aan de binnenzijde van een woning wordt geweerd, dan is de warmte al in huis. 

Tijdens zomerse nachten kan de zonwering het beste ingetrokken zijn. Dit zorgt voor een natuurlijke ventilatie en koeling van de woning. 

De verschillende soorten zonwering

De verschillende soorten zonwering worden anders gewaardeerd als het gaat om TOjuli en BENG-eisen.

Achtergrondinformatie

De NTA-8800 rekenmethodiek verdisconteerd de zonwering in de waardebepaling van het betreffende raam. Bij beweegbare zonwering wordt deze waarde bepaald door de zontoetredingsfactor van het glas (wanneer de zonwering niet in gebruik is) te vermenigvuldigen met een reductiefactor.

In de NTA-8800 zijn voor de verschillende soorten en kleuren zonwering, verschillende reductiefactoren opgenomen. 

Bij de opgestelde reductiefactoren is onderscheid gemaakt in:

• Buitenzonwering en binnenzonwering
• De volgende kleurgroepen:
  • Zwart, antraciet en donkerbruin → laagste reductiefactor, betere waardering in rekenmethodiek.
  • Overige kleuren → reductiefactor tussen donker en licht in → gemiddelde waardering in rekenmethodiek.
  • Wit → hoogste reductiefactor, lagere waardering in rekenmethodiek.
• De volgende type buitenzonwering:
  • Screens → screens en jaloezieën zijn vergelijkbaar qua reductiefactor en waardering.
  • Jaloezieën → screens en jaloezieën zijn vergelijkbaar qua reductiefactor en waardering.
  • Uitvalschermen → hogere reductiefactor dan screens en jaloezieën. Lagere reductiefactor dan knikarmschermen.
  • Knikarmschermen →  hogere reductiefactor dan screens, jaloezieën en knikarmschermen, lagere waardering in de rekenmethodiek.
• De oriëntatie van de betreffende gevel t.o.v. de zon.

De NTA-8800 rekenmethodiek gaat er van uit dat een donker zonweringdoek minder licht en warmte doorlaat dan een lichter doek.

Meer over zonwering en TOjuli?

Heeft u behoefte aan meer informatie over de relatie tussen zonwering en TOjuli? Wilt u weten hoe u zonwering in kunt zetten bij nieuwbouw plannen? Wij helpen u graag aan de nodige informatie! Neem hiervoor contact met ons op.